Artan dünya nüfusu, değişen tüketim alışkanlıkları ve hızlı gelişen teknolojiye paralel olarak dünya üzerinde oluşan atık miktarında hızlı bir artış görülmektedir. Özellikle elektrikli ve elektronik atıklar (e-atıklar) evsel atık miktarına göre 3 kat daha fazla olan artış oranı ile en fazla artış gösteren atık grubunu oluşturmaktadır. 2020 yılında hazırlanan Birleşmiş Milletler e-atık izleme raporuna göre dünyada yıllık yaklaşık 54 milyon ton e-atık ortaya çıkmış, oluşan bu e-atığın maalesef sadece %17,4’ü kayıtlı sistemlerde toplanabilmiştir.
Atık elektrikli ve elektronik eşyalar (AEEE) içeriğindeki altın, gümüş, bakır, demir, alüminyum gibi metal bileşenler ve ayrıca plastik, cam vb. malzemeler nedeniyle ekonomik bir değere sahip olmakla birlikte çevre ve insan sağlığı açısından önemli tehlikeler yaratacak bileşenlere de sahiptir. Kontrolsüz ve uygun olmayan geri dönüşüm faaliyetleri nedeniyle çevrenin ve insanların ağır metal gibi kirleticilerin etkisi altında kaldığı çeşitli çalışmalarla ortaya konulmaktadır. Elektronik atıklar, uygun yönetildiklerinde olumsuz çevresel etkilerin azaltılmış olmasının yanında, içerdikleri değerli metaller, cam ve plastik gibi geri kazanılabilir bileşenlerin ekonomiye geri kazandırılması sağlanmaktadır.
Diğer taraftan günümüzde her 68 çocuktan biri otizm riski ile doğmakta ve bu rakam her yıl artış eğilimi göstermektedir. Türkiye’de yaklaşık 1,4 milyon otizmli birey bulunmakta olup, okula ve eğitime erişebilen çocukların ve gençlerin sayısı ise sadece 42.461’dir. Otizmin günümüzde bilinen tek tedavisi ise, erken tanı ile yoğun, sürekli özel eğitim.
Toplumda e-atıklar ile bilinirliği arttırarak, tüm ülkede herkes için ulaşılabilir bir e-atık toplama sistemi ile etkili bir e-atık yönetimi oluştururken otizmli çocukların eğitimine de katkı sağlamak amacı ile sosyal medya hesaplarımız üzerinden yönetilen projemizde, son kullanıcının bir sosyal katkı ile harekete geçmesini amaçlamadık.
Elektrikli ve elektronik atık yönetimi ile ilgili çalışmalarını kâr amacı gütmeyen bir yapı kurarak Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından aldığı yetki ile sürdüren Derneğimiz bu projesinde; otizm spektrum bozukluğu’ olan çocukların erken tanısının konulması, özel eğitimi ile topluma kazandırılmasına öncülük edilmesi ve bunun yurt çapında yaygınlaştırılması amacıyla çalışan Tohum Otizm Vakfı ile iş birliği yapıyor.
Geleceği Düşün, Geri Dönüştür yaklaşımı ile AGİD instagram hesabından @agid_yk yürütülen proje; son kullanıcılardaki e-atıkların geri kazanım süreçleri için ücretsiz şekilde lisanslı işleme tesislerine ulaştırılmasına olanak sağlanmıştır. Türkiye’nin her yerinden kampanya süresince geçerli olmak üzere özel oluşturulan AGİD kargo gönderi numarasını kullanarak, atık elektrikli ve elektronik eşyalar ücretsiz olarak işleme tesislerine gönderebilmektedir. Gönderilen e-atıkların işleme tesislerinde işlenmesi sonucu oluşacak değer ile otizmli çocukların eğitimine destek vererek projenin paydaşı haline gelinmektedir.
Projemiz ile elektrikli ve elektronik atık yönetimi ile ilgili farkındalığı arttırarak son kullanıcıda davranış değişikliği ile e-atıkların geri kazanılması sağlanmakta, hem de otizm tanısı konulmuş çocukların eğitimine katkı sağlanmaktadır.
Proje atık elektrikli ve elektronik eşyaların yönetimini düzenleyen mevzuatta yapılan değişiklik (26 Aralık 2022 tarih ve 32055 sayılı Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Yönetimi Hakkında Yönetmelik) nedeni ile AGİD Yetkilendirilmiş Kuruluşumuzun e-atık toplama, taşıma ve işleme süreçlerinde görev almaması nedeni ile sonlandırılmıştır.