Bu rehber, atık elektrikli ve elektronik eşyaların (AEEE) yönetimi ile ilgili olarak, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayınlanan Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği’ ve Atık Yönetimi Yönetmeliği’nde açıklanan tanımlar doğrultusunda hazırlanmıştır.

TANIMLAR

AEEE Yönetmeliği : 22 Mayıs 2012 tarih ve 28300 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan

Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği

Atık : Üreticisi veya fiilen elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişi tarafından çevreye atılan veya bırakılan ya da atılması zorunlu olan herhangi bir madde veya materyaller.

Elektrikli ve elektronik eşya (EEE): Aşağıda yer alan kategorilere dâhil olan ve alternatif akımla 1000 Volt’u, doğru akımla da 1500 Volt’u geçmeyecek şekildeki kullanımlar maksadıyla tasarlanmış olan, uygun bir biçimde çalışması için elektrik akımına veya elektromanyetik alana bağımlı olan eşyaları ve bu akım ve alanların üretimi, transferi ve ölçümüne yarayan eşyalar,

Cihazınızın Elektrikli ve Elektronik Eşya olduğundan emin olamıyor musunuz ?

• ü Cihazınızın fişi var mı? Elektrik ile mi çalışıyor?
• ü Cihazınızda pil var mı?
• ü Çalışması için şarja ihtiyaç duyuyor mu?
• ü Cihaz üzerinde çöp kutusu üzerinde çarpı işaret var mı ?

Bu sorulardan herhangi biri için cevabınız evet ise cihazınız elektrikli ve elektronik eşyadır.

Atık elektrikli ve elektronik eşya (AEEE): Atık tanımına uygun ve aşağıda tanımlanan kategorilerde yer alan ürünlerin kullanım ömrü dolduğu andaki bütün bileşenlerini, unsurlarını ve ihtiva ettiği sarf malzemeler,

EEE Kategorileri 

1. Büyük ev eşyaları
2. Küçük ev aletleri
3. Bilişim ve telekomünikasyon ekipmanları
4. Tüketici ekipmanları
5. Aydınlatma ekipmanları
6. Elektrikli ve elektronik aletler (büyük ve sabit sanayi aletleri hariç olmak üzere)
7. Oyuncaklar, eğlence ve spor ekipmanları
8. Tıbbi cihazlar
9. İzleme ve kontrol aletleri
10. Otomatlar

Atık elektrikli ve elektronik eşyalar 6 ana grup altında incelenir. Bu gruplar;

AEEE Grupları

1. Buzdolabı, soğutucular, iklimlendirme cihazları,
2. Büyük beyaz eşyalar
3. Televizyon ve monitörler
4. Bilişim ve telekomünikasyon ve tüketici ekipmanları
5. Aydınlatma ekipmanları
6. Küçük ev aletleri, elektrikli ve elektronik aletler, oyuncaklar, spor ve eğlence ekipmanları, izleme ve kontrol aletleri,

Evsel AEEE: Evlerden gelen ve özellikleri ile miktarı açısından evlerden gelenlerle benzerlik gösteren ticari, kurumsal, endüstriyel ve diğer kaynaklardan gelen AEEE,

Sahipsiz atık: EEE’ nin atık olduğu anda üreticisi piyasada bulunmayan veya tespit edilemeyen AEEE,

Tarihsel atık: 22 Mayıs 2012 (AEEE Yönetmeliği yürürlüğe giriş tarihi) tarihinden önce piyasaya sürülen ürünlerden kaynaklanan AEEE,

Üretici: 6/3/2011 tarihli ve 27866 sayılı Resmî Gazete ’de yayımlanan Mesafeli Sözleşmelere Dair Yönetmelik kapsamındaki mesafeli sözleşmeler ile yapılan satışlar da dâhil olmak üzere, satış yöntemine bağlı olmaksızın;

•  Kendi markasıyla elektrikli ve elektronik eşya üreten ve satan,
•  Kendi markasıyla başka tedarikçiler tarafından üretilen elektrikli ve elektronik eşyaları satan,
• Ticari amaçlarla elektrikli ve elektronik eşya ithal eden

gerçek ve tüzel kişiler,

Mesafeli sözleşme: Satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dahil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmeleri,

Dağıtıcı: Elektronik iletişim yoluyla yapılan satışlar da dâhil olmak üzere, ticari olarak kullanıcıya elektrikli veya elektronik eşya ulaştıran gerçek veya tüzel kişileri,

Yetkilendirilmiş kuruluş: AEEE Yönetmeliğinden kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesi amacıyla Bakanlıkça belirlenen esaslar dâhilinde üreticiler tarafından oluşturulan ve kâr amacı gütmeyen ortak uyum organizasyonunu,

İşleme tesisi: İşleme tanımı kapsamında yer alan arındırma, söküm, parçalama, parçalama sonrası oluşan atıkların geri kazanımı faaliyetlerinden asgari üç faaliyeti gerçekleştiren ve çevre izin ve lisansı alınmış tesisleri,

Çevre lisansı: 29/4/2009 tarihli ve 27214 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelikte düzenlenen

lisansı,

İşleme: AEEE’ lerin arındırılması, sökümü,  parçalanması, geri kazanımı veya bertarafa hazırlanması amacıyla bir tesise teslim edilmesinden sonra yapılan her türlü faaliyet ile AEEE’ lerin geri kazanımı veya bertarafı için gerçekleştirilecek diğer işlemleri,

Geri dönüşüm: Yakarak enerji kazanma hariç, atık malzemelerini asıl veya başka bir kullanım amacıyla üretim sürecine tabi tutmayı,

Geri kazanım: Piyasada ya da bir tesiste kullanılan maddelerin yerine ikame edilmek üzere atıkların faydalı bir amaç için kullanıma hazır hale getirilmesinde yer alan ve Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin Ek-II B’sinde yer alan işlemlerden herhangi birisini,

Bertaraf: İkincil amacı enerji geri kazanımı olsa dahi geri kazanım olarak kabul edilmeyen ve Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin Ek-II A’sında yer alan işlemlerden herhangi birini,

Yeniden kullanım: AEEE’lerin veya parçalarının, belediyelere, dağıtıcılara, işleme tesislerine, toplama noktalarına veya üreticilere teslim edilenler de dâhil olmak üzere, tasarlandıkları asıl amaç için tekrar kullanıldıkları her türlü uygulamayı,

Önleme: AEEE’lerin ve bunların ihtiva ettiği malzeme ile maddelerin miktarlarının ve çevreye verdikleri zararın azaltılmasına yönelik alınan tedbirleri,

Aktarma merkezi: Üreticilerin veya çevre izin ve lisansına sahip AEEE işleme tesislerinin atık elektrikli ve elektronik eşyaların toplanması amacıyla kurdukları merkezleri,

Geçici depolama alanı: İşleme tesislerinde, atık elektrikli ve elektronik eşyaların ve parçalarının AEEE Yönetmeliğinde belirtilen teknik koşullara göre bekletildiği alanları,

Getirme merkezi: Evsel AEEE’lerin toplanması için belediyeler tarafından kurulan atık toplama merkezlerini,  ifade eder.

Etiketleme, İşaretleme: Üreticiler piyasaya sürülecek EEE’leri;

• Ürün bilgisi açıklamalarında “AEEE Yönetmeliğine Uygundur” ibaresine yer verilmeli,
• AEEE Yönetmeliğinin yürürlüğe giriş tarihinden sonra piyasaya sürülen EEE’leri TS-EN’nin 50419 sayılı Türk Standardına uygun olarak EK-6’da yer alan sembolle işaretlemelidir.

ELEKTRİKLİ VE ELEKTRONİK EŞYA KATEGORİLERİ AYRINTILI LİSTESİ

 1. Büyük ev eşyaları

a) Büyük soğutucu cihazlar

b) Buzdolapları

c) Dondurucular

ç) Gıdaların soğutulması, korunması ve saklanması için kullanılan diğer büyük cihazlar d) Çamaşır makineleri

e) Çamaşır kurutma makineleri

f) Bulaşık makineleri

g) Pişirme cihazları

ğ) Elektrikli ocaklar

h) Elektrikli saclar

ı) Mikrodalga fırınlar

i) Gıda pişirici ve hazırlayıcı diğer büyük cihazlar

j) Elektrikli ısıtıcılar

k) Elektrikli radyatörler

l) Odaların, yatakların ve oturma gruplarının ısıtılmasında kullanılan diğer büyük cihazlar

m) Elektrikli vantilatörler/aspiratörler

n) İklimlendirme cihazları

o) Diğer fan, havalandırma ve iklimlendirme ekipmanları

ö) Elektrikli ve elektronik eşya tanımı kapsamındaki diğer büyük ev eşyaları

2. Küçük ev aletleri

a) Elektrikli süpürgeler

b) Halı yıkama makineleri

c) Diğer temizleme makineleri

ç) Örgü, dokuma, dikiş makineleri ve diğer kumaş işleyici makineler

d) Ütü makineleri, ütüleme ve diğer giysi bakım aletleri

e) Tost makineleri

f) Kızartma makineleri

g) Öğütücüler, kahve makineleri, paketleme cihazları

ğ) Elektrikli bıçaklar

h) Saç kesimi, saç kurutucu, diş fırçalama, tıraş, masaj ve diğer vücut bakım aletleri

ı) Duvar ve kol saatleri ve diğer zaman ölçümü ve göstergesi veya kaydı için kullanılan aygıtlar i)Tartılar

j) Elektrikli ve elektronik eşya tanımı kapsamındaki diğer küçük ev aletleri 

3. Bilişim ve telekomünikasyon ekipmanları

a) Merkezi veri işlemesi:

1) Ana bilgisayarlar (Mainframe)

2) Mini bilgisayarlar

3) Yazıcı Birimleri

b) Kişisel bilgisayar ekipmanları:

1) Kişisel bilgisayarlar (Merkezi işleme birimi, fare, ekran ve klavye dâhil)

2) Dizüstü bilgisayarlar (Merkezi işleme birimi, fare, ekran ve klavye dâhil olmak üzere notebook, laptop ve benzeri)

3) Avuçiçi bilgisayarlar (Notepad ve benzeri)

4) Yazıcılar

5) Kopyalama ekipmanı

6) Elektrikli ve elektronik daktilolar

7) Cep ve masa hesap makineleri ve elektronik bilgi toplama, muhafaza etme, işleme, sunma veya iletme için kullanılan diğer ürün ve ekipmanlar

8) Kullanıcı terminalleri ve sistemleri

9) Faks makineleri

10) Teleks

11) Telefonlar

12) Ankesörlü telefonlar

13) Kablosuz telefonlar 14) Cep telefonları

15) Telesekreterler ve telekomünikasyon vasıtasıyla ses, görüntü ve başka bilgilerin iletilmesi için kullanılan diğer ürün ve ekipmanlar

16) Elektrikli ve elektronik eşya tanımı kapsamındaki diğer bilişim ve telekomünikasyon ekipmanları

4. Tüketici ekipmanları

a) Radyo alıcıları

b) Televizyon alıcıları

c) Video kameraları

ç) Video kaydediciler

d) Hi-fi kaydediciler

e) Ses yükselteçleri

f) Müzik enstrümanları

g) Telekomünikasyon dışında görüntü ve sesin dağıtımını sağlayan sinyaller ve diğer teknolojiler de dâhil olmak üzere, görüntü ve ses kaydı veya bunların reprodüksüyonu amacıyla kullanılan diğer ürün ve ekipmanlar

ğ) Elektrikli ve elektronik eşya tanımı kapsamındaki diğer tüketici ekipmanları

5. Aydınlatma ekipmanları

a) Evsel kullanım hariç floresan lambalı aydınlatıcılar

b) Düz floresan lambalar

c) Kompakt floresan lambalar

ç) Basınçlı sodyum lambalar ve metal halit lambalar dâhil olmak üzere, yüksek güçlü deşarj lambaları

d) Düşük basınçlı sodyum lambalar

e) Akkor flamanlı ampuller hariç ışık verme veya ışık kontrolü için kullanılan diğer ekipmanlar

f) Elektrikli ve elektronik eşya tanımı kapsamındaki diğer aydınlatma ekipmanları 

6. Elektrikli ve elektronik aletler (büyük ve sabit sanayi aletleri hariç olmak üzere)

a) Matkaplar

b) Testereler

c) Dikiş makineleri

ç) Ahşap, metal veya diğer malzemelerin işlenmesinde kullanılan torna, değirmen, kumlama, zımpara, kesme, parçalama, delme, delik açma, dövme, katlama, eğme ve diğer işleme aletleri

d) Perçinleme, çivileme, vidalama; perçin, çivi ve vida sökme ve benzer işlemler için kullanılan aletler

e) Kaynak, lehim makineleri ve benzer makineler

f) Sıvı veya gaz halindeki maddelerin sprey, dağıtma, sürme veya diğer şekillerde uygulanması için kullanılan ekipmanlar

g) Çim biçme ve diğer bahçıvanlık işlerinde kullanılan aletler

ğ) Elektrikli ve elektronik eşya tanımı kapsamındaki diğer elektrikli ve elektronik aletler

7. Oyuncaklar, eğlence ve spor ekipmanları

a) Elektrikli tren ve yarış arabası takımları

b) El tipi video oyun konsolları

c) Video oyunları

ç) Bisiklet sürme, koşma, kürek çekme vb. sporlar için kullanılan bilgisayarlar

d) Elektrikli veya elektronik spor aletleri

e) Jetonlu makineler

f) Elektrikli ve elektronik eşya tanımı kapsamındaki diğer oyuncaklar, eğlence ve spor aletleri

8.Tıbbi cihazlar (emplantasyon ürünleri ve hastalık bulaşıcı temaslarda bulunan ürünler hariç)

a) Radyoterapi ekipmanı

b) Kardiyoloji ekipmanı

c) Diyaliz

ç) Sun’i teneffüs tertibatı

d) Nükleer tıp ekipmanı

e) Tüp teşhisleri için gerekli laboratuvar ekipmanı

f) Analiz ekipmanı

g) Derin dondurucular

ğ) Üreme testleri

h) Hastalıkların, yaraların ve sakatlıkların tespit edilmesi, önlenmesi, izlenmesi, iyileştirilmesi, hafifletilmesi için kullanılan diğer cihaz ve aletler

ı) Elektrikli ve elektronik eşya tanımı kapsamındaki diğer tıbbi cihazlar

9. İzleme ve kontrol aletleri

a) Duman dedektörü

b) Isı ayarlayıcıları

c) Termostatlar

ç) Evsel veya laboratuvar ortamında kullanılan ölçme, tartma ve ayarlama cihaz ve aletleri

d) Endüstriyel tesislerde kullanılan diğer kontrol ve izleme enstrümanları (örneğin kontrol panelleri)

e) Elektrikli ve elektronik eşya tanımı kapsamındaki izleme ve kontrol aletleri 

10. Otomatlar

a) Sıcak içecek otomatları

b) Sıcak veya soğuk şişe veya kutu otomatları

c) Katı ürünler için otomatlar

ç) Para otomatları

d) Otomatik şekilde her çeşit ürün teslim eden bütün aletler

e) Elektrikli ve elektronik eşya tanımı kapsamındaki diğer otomatlar